7. Τό Γεωργιανικόν ζήτημα:
Μεταξύ τῶν ἐτῶν 1869-1918, οἱ διαμένοντες Γεωργιανοί Μοναχοί εἰς τό Ἰβηριτικόν Κελλίον τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου ἐπεχείρησαν νά ἱδρύσουν νέαν κοινοβιακήν Μονήν ἤ Σκήτην. Βασικῶς, οἱ Γεωργιανοί, ἡ χώρα τῶν ὁποίων ὑπήγετο τότε εἰς τήν μέχρι τοῦ Καυκάσου Ῥωσικήν ἐπικράτειαν, ἐπεδίωκον τόν ἐκρωσισμόν τῆς Ἱ. Μονῆς Ἰβήρων, πρᾶγμα τό ὁποῖον ὑπηγορεύετο καί παρά τοῦ ἐν Ἄθῳ ἐκρωσισθέντος Ἑλληνικοῦ Μοναστηρίου τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος. Ἡ ἀπελευθέρωσις ὅμως τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὑπό τῶν Ἑλληνικῶν στρατευμάτων τό 1912, ἡ ἔναρξις τοῦ Α΄Παγκοσμίου πολέμου τό 1914 καί ἰδίως ἡ ἐπανάστασις εἰς τήν Ῥωσίαν τό 1917, εἶχον ἀποφασιστικόν ἀντίκτυπον εἰς τό μείζονος σημασίας ἐθνικόν τοῦτο θέμα καί ἔθεσεν ὁριστικόν τέρμα εἰς τήν ἐξέλιξιν αὐτοῦ τό 1918 μέ ἀπόφασιν τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος. Τό ἀνωτέρω ζήτημα ἀνεκινήθη καί κατά τά τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1980, τό ὁποῖον ἀντιμετωπίσαμεν δεόντως διά τοῦ ἐν Θεσσαλονίκῃ ἐκδοθέντος πονήματός μας τό 1989, ὑπό τίτλον: «Τά περί τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Κλήμεντος (τῶν Ἰβήρων). Ἀμέριστον συμπαράστασιν εἴχομεν τότε ἀπό τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, τήν Ἑλληνικήν Κυβέρνησιν καί τήν ἀγωνιστικήν ἐφημερίδα «Ὀρθόδοξος Τύπος».
8. Οἱ Πατριαρχικοί καί οἱ Ἐξαρχικοί:
Τό 1870 συνεστήθη ἐν ΚΠόλει Βουλγαρική Ἐξαρχία, ἀποτέλεσμα τῆς ὁποίας ἦτο νά διαιρεθοῦν ἐν Ἁγίῳ Ὄρει οἱ Μοναχοί εἰς Πατριαρχικούς καί Ἐξαρχικούς, ὅπως ὅλοι οἱ κάτοικοι τῆς Μακεδονίας. Ἡ ἐν ΚΠόλει Βουλγαρική Ἐξαρχία ἀπό τοῦ 1870 καί ἐντεῦθεν ἐφρόντισε νά ἀποσπάσῃ εἰς τούς κόλπους αὐτῆς τάς Ἱ. Μονάς Χιλανδαρίου καί Ζωγράφου καί τήν Βουλγαρικήν Σκήτην τῆς Βογοροδίτσης, ἀλλά δέν τό κατώρθωσεν. Ὅμως σιωπηρῶς οἱ Μοναχοί τῶν ἀνωτέρω Ἱερῶν Σκηνωμάτων δέν ἔπαυσαν νά τιμοῦν τό πρόσωπον τοῦ Βουλγάρου Ἐξάρχου, μνημονεύοντες τό ὄνομα αὐτοῦ εἰς τήν προσκομιδήν καί ἔχοντες φωτογραφίαν του εἰς τάς αἰθούσας, καθώς μᾶς πληροφορεῖ ὁ ἱστορικός Γεράσιμος Σμυρνάκης ἐν σελ. 211 τοῦ βιβλίου του διά τό Ἅγιον Ὄρος. Οἱ Ἕλληνες Ἁγιορεῖται καί ἰδίᾳ οἱ Κελλιῶται καί οἱ ἐν τοῖς Μετοχίοις τοῦ Ἁγίου Ὄρους εὑρισκόμενοι, ἐφαρμόζοντες τάς ἐντολάς τῆς πνευματικῆς αὐτῶν ἀρχῆς, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, εἰργάσθησαν δεξιοτέχνως διά τήν ματαίωσιν τῆς ἐπεκτατικῆς πολιτικῆς τοῦ Πανσλαβισμοῦ, καί βεβαίως διά τήν ὑπόθεσιν τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος, ὑποστηρίζοντες παντοιοτρόπως τούς Μακεδονομάχους μέ τήν ἠθικήν καί ἐνεργόν συμπαράστασιν τοῦ μεγάλου ἐκείνου Ἁγιορείτου Πατριάρχου Ἰωακείμ τοῦ Γ΄. Σημειωτέον, ὅτι τό Ἅγιον Ὄρος Ἄθω ἀνέκαθεν διακρίνεται διά τήν πνευματικήν ἐμμονήν του εἰς τά πάτρια καί τήν Ὀρθοδοξίαν, διό καί δικαίως ἔχει χαρακτηρισθῆ ὡς «κιβωτός τῶν ἐθνικῶν καί θρησκευτικῶν μας παραδόσεων».
9. Ἡ περί τό θεῖον Ὄνομα ἔρις:
Πρόκειται διά μίαν ἑτεροδιδασκαλίαν, χαρακτηριζομένην καί ὡς αἵρεσιν, ἐμφανισθεῖσαν κατά τάς ἀρχάς τοῦ 20οῦ αἰῶνος μεταξύ τῶν ἐν Ἁγίῳ Ὄρει Ῥώσων Μοναχῶν. Οἱ ὀπαδοί τοῦ κινήματος τούτου, ἦσαν οἱ γνωστοί «ὀνοματολάτραι», οἱ αὐτοαποκαλούμενοι καί ὡς «ὀνοματόδοξοι». Τό ἀνωτέρω κίνημα ἤρχισε τήν ἐμφάνισιν αὐτοῦ τό 1907 μέ τήν ἔκδοσιν τοῦ βιβλίου τοῦ Ῥώσου Μοναχοῦ Ἱλαρίωνος, ὑπό τίτλον: «Ἐπί τῶν ὀρέων τοῦ Καυκάσου». Ἐν αὐτῷ ἐδίδασκεν ὅτι «τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός». Κατ’ οὐσίαν, οἱ «ὀνοματολάτραι» ἐταύτιζον τό ὄνομα Θεός μέ τήν οὐσίαν Του. Ἡ ἔρις, ἥτις ἐθύμιζεν ἀνάλογον διάλογον τοῦ Σωκράτους μέ τόν Ἑρμογένην, ὅπου ὁ πρῶτος ἐθεώρει τήν «οὐσίαν τοῦ πράγματος δηλουμένην ἐν τῷ ὀνόματι», ἐνῷ ὁ δεύτερος ἁπλῆν «συνθήκην», ἔληξε μέ ἧτταν τῶν «ὀνοματολατρῶν» καί τήν μεταγωγήν των εἰς τήν Ῥωσίαν τό 1913· ἄν καί διάφοροι Ῥῶσοι τῆς διασπορᾶς, θεολόγοι καί φιλόσοφοι, μεταξύ τούτων καί ὁ π. Γεώργιος Φλωρόφσκι, θεωροῦν ὅτι τό πρόβλημα τῆς διαμάχης περί τό θεῖον Ὄνομα δέν εὗρεν ἀκόμη τήν λύσιν του.