Σύμφωνα με ειδικούς από τον οργανισμό ψυχοθεραπείας “A Space Between”, οι άνθρωποι που δείχνουν αχαριστία συνήθως καθοδηγούνται από ένα βαθύ αίσθημα δικαιώματος. Στις σχέσεις τους, στην εργασία και στις καθημερινές τους αλληλεπιδράσεις, συχνά παραβλέπουν την ενσυναίσθηση και την προσπάθεια που καταβάλλουν οι άλλοι για αυτούς, πιστεύοντας ότι δικαιούνται τα πάντα απλώς και μόνο επειδή υπάρχουν.
Υπάρχουν ορισμένες φράσεις που χρησιμοποιούν συχνά οι αχάριστοι άνθρωποι, οι οποίες, σύμφωνα με την ψυχολογία, αποκαλύπτουν αυτή την αίσθηση δικαιώματος. Αυτές οι εκφράσεις λειτουργούν ως «κόκκινες σημαίες» για τα άτομα που τις αντιμετωπίζουν, και μπορούν να βοηθήσουν τους συντρόφους, φίλους, γονείς ή συνεργάτες να αναγνωρίσουν τις χειριστικές συμπεριφορές, θέτοντας όρια και προστατεύοντας την ψυχική τους ευημερία.
8 φράσεις που χρησιμοποιούν συχνά οι αχάριστοι άνθρωποι, σύμφωνα με ειδικούς
«Μου το χρωστάς»
Έρευνα από το περιοδικό Personality and Social Psychology αναδεικνύει ότι οι αχάριστοι άνθρωποι εστιάζουν υπερβολικά σε όσα «λείπουν» από τη ζωή τους, αγνοώντας όσα ήδη έχουν, όπως μια υγιή σχέση, υποστήριξη ή οικονομική σταθερότητα. Αυτή η μόνιμη δυσαρέσκεια δημιουργεί τοξικές βάσεις στις σχέσεις, καθώς ο αχάριστος σύντροφος θέτει συνεχώς ανέφικτες προσδοκίες.
Η έλλειψη ενσυναίσθησης και εκτίμησης τους στερεί την ευκαιρία να εξελιχθούν στις σχέσεις τους, χάνοντας την ευκαιρία να χτίσουν εμπιστοσύνη, οικειότητα και αληθινή πίστη. Οι σύντροφοι τέτοιων ατόμων συχνά αναπτύσσουν τάσεις ευχαρίστησης των άλλων, αισθανόμενοι υποχρεωμένοι να παρέχουν υποστήριξη από ανάγκη, και όχι από πραγματική επιθυμία.
«Να θυμάσαι, ήμουν εκεί όταν δεν είχες κανέναν»
Οι αχάριστοι άνθρωποι δεν δείχνουν πραγματική αφοσίωση στις σχέσεις τους. Αντίθετα, απαιτούν από τον σύντροφό τους να «κερδίσει» την υποτιθέμενη αφοσίωσή τους, χρησιμοποιώντας τέτοιες φράσεις. Η καλοσύνη και η συμπόνια τους συχνά μετατρέπονται σε εργαλεία για να εκβιάζουν συναισθηματικά μελλοντικές απαιτήσεις.
Αυτές οι τάσεις οδηγούν συχνά σε χειριστικές τακτικές και συναισθηματική κακοποίηση. Με τέτοιες δηλώσεις, οι αχάριστοι άνθρωποι προσπαθούν να απομονώσουν τον σύντροφό τους από φίλους και οικογένεια, αποκτώντας μεγαλύτερο έλεγχο στη ζωή τους.
«Ξέχασα ότι υπάρχω μόνο όταν χρειάζεσαι κάτι»
Σύμφωνα με μελέτη του American Psychologist, τα άτομα που ενσωματώνουν την ευγνωμοσύνη στην καθημερινότητά τους βιώνουν λιγότερα αρνητικά συναισθήματα σε σύγκριση με τους αχάριστους ανθρώπους. Η έλλειψη ευγνωμοσύνης μπορεί να δημιουργήσει εσωτερική σύγχυση και αρνητικά συναισθήματα, όπως ενοχή ή ντροπή.
Πολλοί αχάριστοι άνθρωποι φορτώνουν αυτά τα συναισθήματα στους συντρόφους τους, μεταθέτοντας την ενοχή τους με φράσεις σαν αυτή. Επιρρίπτουν ευθύνες στους άλλους όταν δεν λαμβάνουν την πλήρη υποστήριξη ή προσοχή που απαιτούν. Αυτός ο φαύλος κύκλος συναισθηματικής χειραγώγησης δυσκολεύει την εστίαση στα θετικά στοιχεία της σχέσης.
«Η αφοσίωση είναι προνόμιο, όχι δικαίωμα»
Οι αχάριστοι άνθρωποι δημιουργούν συναλλακτικές σχέσεις σε κάθε τομέα της ζωής τους, προσφέροντας υπό όρους αγάπη, θαυμασμό και αφοσίωση. Αυτή η συνήθεια προκαλεί δυσαρέσκεια και ένταση στους γύρω τους.
Όταν δεν παίρνουν αυτό που θέλουν ή ο σύντροφός τους αρνείται να θυσιάσει την ευημερία του για χάρη της σχέσης, χρησιμοποιούν φράσεις όπως αυτή για συναισθηματικό εκβιασμό. Δημιουργούν ένα κλίμα υποχρέωσης και ενοχής, οδηγώντας τελικά σε αυτοκαταστροφικές σχέσεις και αποξένωση.
«Κανείς δεν με ευχαριστεί ποτέ όταν κάνω κάτι για αυτούς»
Μελέτη του 2023 για την ευγνωμοσύνη δείχνει ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με φροντιστές που δίνουν προτεραιότητα στην ευγνωμοσύνη έχουν καλύτερες κοινωνικές σχέσεις και συναισθηματική ισορροπία στην ενήλικη ζωή τους. Οι γονείς που απαιτούν ευγνωμοσύνη για κάθε πράξη — από την παροχή στέγης μέχρι την αγορά τροφίμων — δημιουργούν ενήλικες που μεταφέρουν αυτή τη νοοτροπία στις ρομαντικές τους σχέσεις.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αγάπη και η εμπιστοσύνη γίνονται συναλλακτικές. Οι αχάριστοι σύντροφοι χειραγωγούν τους άλλους, κάνοντάς τους να πιστεύουν ότι αξίζουν αφοσίωση και αγάπη μόνο όταν την εκφράζουν λεκτικά, αντί να αφήνουν την ευγνωμοσύνη να εκδηλωθεί φυσικά μέσα από την ανιδιοτελή αγάπη και την ανοιχτή επικοινωνία.
«Δεν το αξίζεις»
Αυτή η φράση, σύμφωνα με ειδικούς ψυχολογίας, εμφανίζεται συνήθως όταν οι αχάριστοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τις συναισθηματικές ανάγκες των άλλων. Ένας αχάριστος σύντροφος τείνει να απορρίπτει τις ανάγκες αυτές όταν δεν τον εξυπηρετούν ή όταν τον κάνουν να αισθάνεται άβολα.
Αυτό δημιουργεί ένα εχθρικό περιβάλλον, εμποδίζοντας την ανοιχτή επικοινωνία που απαιτείται για μια υγιή σχέση. Σύμφωνα με τη δική τους λογική, ο άλλος «αξίζει» τις βασικές αρχές μιας σχέσης — όπως η εμπιστοσύνη και η υποστήριξη — μόνο όταν ο ίδιος ο αχάριστος σύντροφος είναι ικανοποιημένος και ευτυχισμένος.
«Δεν σου ζήτησα να το κάνεις αυτό για μένα»
Οι αχάριστοι άνθρωποι συχνά χρησιμοποιούν αυτή τη φράση γιατί γνωρίζουν ότι σπάνια θα ζητήσουν ανοιχτά βοήθεια. Η ανοιχτή επικοινωνία, η συναισθηματική υποστήριξη και η αφοσίωση είναι βασικά χαρακτηριστικά μιας υγιούς σχέσης.
Όταν ένας σύντροφος προσπαθεί να δικαιολογήσει τις πράξεις του ή να μεταθέσει την ευθύνη χρησιμοποιώντας αυτή τη φράση, αυτό αντικατοπτρίζει περισσότερο τη δική του αντίληψη για τις σχέσεις παρά τις ενέργειες των άλλων. Αντί να εκτιμήσει την προσπάθεια, υποβαθμίζει τη συνεισφορά και δημιουργεί συναισθηματική απόσταση, αποτρέποντας τη δημιουργία μιας ουσιαστικής σύνδεσης.
«Είσαι άδικος/η»
Πολλοί αχάριστοι άνθρωποι αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν δύσκολα συναισθήματα, όπως η ενοχή, μεταθέτοντας την ευθύνη στους άλλους. Με το να παρουσιάζονται ως θύματα και να υποδεικνύουν ότι οι άλλοι είναι πάντα λάθος, χειραγωγούν τους γύρω τους ώστε να ξεπερνούν τα όριά τους.
Αν και μπορεί να φαίνεται «άδικο» σε κάποιον με μη ρεαλιστικές προσδοκίες, είναι σημαντικό να επαναπροσδιορίζει κανείς τα όριά του. Αυτό διατηρεί την ισορροπία στις συζητήσεις και στις σχέσεις. Η συνειδητή αναγνώριση αυτής της τακτικής βοηθά στην αποτροπή συναισθηματικής εκμετάλλευσης και ενισχύει την αυτοεκτίμηση.